Jeksparro
Agla gözlerim gan agla
"Agla, gözlerim gan agla..."
– Bir gün öýümize Abdylla Myradow bilen Saýlaw Myradow ikisi myhmançylyga geldi. Ýetmiş ýaşy arka atan kakam Begmyrat Gylyçmergen oglunyň gürrüňi olar bilen alşyp gitdi. Şonda ol edebiýatçy ýigitlere nohurlylaryň taryhy barada gyzykly gürrüň berdi. Olar hoşlaşyp turjak bolanlarynda kakama ýüzlenip: «Begmy...
Nohur wakasy
Nohur wakasy
Bu ýazgyda köp asyrdan hem aňyrdaky pajygaly wakalar dogrusynda söhbet açylýar. Elbetde, o wakalar dogrusynda biziň elimizde dokumental arhiw materiallary ýok. Şeýle-de bolsa gadymy Nohur obasynyň adamlary o wakalar hakyndaky ýatlamalary arkama-arka ýetiripdirler. Halkyň hakydasy dagyň düýbünden şildiräp akyp ýatan bir...
Goçmyrat Ahun
Goçmyrat Ahun
Işan-molla diýilse... Uzak ýyllaryñ dowamynda yslam dinine könäniñ zyýanly galyndysy hökmünde garalyp gelindi. Onuñ görnükli wekilleriniñ atlarynyñ gapdalyna göwnümize gelen paýyş sözleri ýazmakdan gaýtmadyk. Halky garañkylykda saklanlar we her hili aldawçylykly ýollar bilen garyp pukaralara ezýet baryny görkez...
Gorkut atanyñ gubury niredekä?!
Gorkut atanyñ gubury niredekä?!.
Gadymyýetde Syrderýanyň aşak akymlarynda ýaşan oguzlar özlerinden soň bize baý edebi miras galdyryp gidipdirler. «Gorkut Ata» eposy bolsa şol mirasyň naýbaşysy hasaplanylýar. Baryp-ha geçen asyrlarda türkmen bu eposy hakda gyzyklanan daşary ýurtly adamlar, syýahatçylar az bolmandyr. Olar öz ýazgylary...
Gorkuda gabyr gazma
"Gorkuda gabyr gazma!..
«Gorkut ata» kitabynyň Drezden nusgasynyň iň soňky sahypasynda, W.W.Bartoldyň belleýşi ýaly, «Osman patyşanyň ýogalan ýyly» 993 (1885 ý.) diýilip ýazylypdyr. Watikan nusgasynda bolsa eýesiniň belliklerine görä, golýazma XVI asyryň ahyrlarynda Kairde (1591 ý.), soň Ierusalimde (1615-1616 ý.ý.) bolupdyr:...
Kontrrewolýusion guramada durmandym...
"Kontrrewolýusion guramada durmandym.."
Gadyrly okyjy, sen bu ýazgydaky soraglaryň protokollary bilen ilkinji gezek tanyşýaň. Onuň taryhy uly. Ýazgy Oktýabrdan soň türkmen edebiýatynyň ilkinji kerpijini goýanlar Berdi Kerbabaýew bilen Garaja Burunowyň otuzynjy ýyllaryň başlarynda horluga we süteme sezewar edilişi hakda.Olaryň niçiksi...
Beýik Wezir Nyzamylmülk
Beýik wezir Nyzamylmülk
Mälik şanyň weziri Nyzamalmülk Abu Aly al-Hasan ibn Aly ibn Ishak 1092-nji ýylyň 14-nji oktýabrynda Nihawent şäheriniň eteginde öldürilýär. Olar – Mälik şa bilen wezir Nyzamalmülk şo wagtlar Yspyhana gelip, o ýerdenem Bagdada gitmeli ekenler. Bu ýerde bolanlarynda wezir işlerini boldum edip, öz...
Sanjar hakda söz
Sanjar hakda söz
Soltan Sanjaryň mawzoleýiniň at-owazasy diňe bir Merkizi Aziýada däl, eýsem, bütin dünýä ýaýrandyr. Ol özüniň täsinligi we gadymylygy bilen dünýä alymlarynyň ünsüni özüne çekip bildi. VIII asyrdan gowrak wagt geçse-de, mawzoleý öz durkuny saklap, taryhyň köp-köp şatylaryna döz gelmegi başardy.Gynansak-da, sowet döwrü...
Ar Rawendiniñ "Rahat as-sudur wa aýat as-sudury" we türkmenler
Ar Rawendiniñ "Rahat as-sudur wa aýat as-sudury" we türkmenler
Bu ýygyndy seljuklaryň taryhy barada ýazylan az sanly işleriň biri. Onuň awtory –Abu Bekir Muhammet ibn Aly ibn Suleýman ar- Rawendi. Onuň doglan we ölen ýyllary näbelli. Bölek-büçek terjimehalyndan görnüşine görä, ol Ispihanda ýaşan alym maşgalasynda önüp...
Dikgi Pälwan
Dikgi pälwan
Segsen ýaşy arka atan ýaşulynyň berýän gürrüňlerini diňläp ýadamaýarsyň. Edil gyzykly kitap okan ýalydyr.… «Pälwan« lakamyny maňa halk goýdy. Fronta gitmänkämem, göreş tutýardym. Göreşlerde meň garşyma aňsat-aňsat çykyp bilmezdiler. Her ýerden gelenlerem köplenç ýykylyp giderdiler. Hydyr pälwan, Aman pälwan gowy göreşerd...
Goçmyrat Ahuny bardyr Nohuryñ...
"Goçmyrat ahuny bardyr Nohuryñ..."
GOÇMYRAT AHUN HAKDA SÖZ
Ýogalanyna ýetmiş ýyldan gowrak wagt geçse-de, nesilleriň aňynda häzire bu güne çenli ady ýaşaýan Goçmyrat ahun kim bolupdyr? Nirede ýaşap geçipdir? Il-günüň öňünde hählili hazmatlary bar? Ine, şeýle sowallara jogap almak üçin Magtymguly Pyragynyň Gerkez obasyn...
Taryhy Beýhaky
"Tarih-i- Beýhaki"
Bu özboluşly we adaty däl täsin kitabyň awtory Abul-fazl Muhammet ibn al-Huseýn Beýhakidir. Ol 386 (996)-njy ýyl töwereginde Beýhakda dogulýar. Bu Horasanyň demirgazyk-günortasynda ýerleşýändir (häzirki Sabzewar, Eýran). Beýhaki 412 (1021)-nji ýylda, Gaznewidler döwletiniň gülläp ösüp başlan döwründe Gaznaşäherindä...
Sahawatly türkmen topragy hakynda
Sahawatly türkmen topragy hakynda
Ab-Ishak Ibrahim ibn Muhammet al-Farisi al- Istahri öz döwrüniň görnükli alymy. Ol X asyrda ýaşap geçipdir. Oňa degişli biografiki maglumatlar bize gelip ýetmändir. Takmynan 340 (915) – nji ýylda al-Istahri syýahatçy alym Abu Kasym ibn Haukal bilen duşuşýar. Haukalyň özi Bagdatda doglan. Demirgazyk A...
Dogan bolsañ dogryñy aýt!
Dogan bolsañ, dogryñy aýt!
Biz häzir örän galagoply döwürde ýaşaýarys. Wakalar dartgynly. Garaşylmadyk ýagdaýlar ýüze çykýär. Wakalar çüňňür oýlanmaga mejbur edýär. Jemgiýetde, adamlaryň aňynda nämeler bolup geçýär. Düşünmek isleýärsiň.Ömür boýy mukadddesdir öýdülip, diliňde sena edip gezen zatlaryň püçege çykarylyşyny göreňd...
Baky Kerbabaýew
Baky Kerbabaýew
Baky Kerbabaýew Berdi Kerbabaýewiň uly ogly. Ol indi ýarym asyr gowrak wagt bäri Botanika institutynda işleýär. Ilki aspirantura, soň uly ylmy işgär, sektor müdiri, direktoryň ylym baradaky orunbasary. Merkezi botanika bagynyň biregne on bäş ýyl direktory, häzirem institutda ylmy işgär. Biologiýa ylymlarynyň kandidaty...
Professor Çary Baýryýew
Professor Çary Baýryýew
«Adam başy daşdan gaty» diýipdir könelerimiz. Onuň başyna inen harasada, belki, başga biri bolan bolsady, döz gelmän ýaýaplardy, bükülerdi. Ykbalyň ters oýnuna gije-gündiz hesret çekip, dady-perýat ederdi. Ýöne biziň söhbetdeşimiz şol gara güýjüň öňünde ýaýaplamadam, bükülmedem, hesret çekip, dady-perý...
Legendar jandarlar
Legendar jandarlar
1. Döw
Döw näme ?
Döw ㅡ bu dünýäniñ ençeme halklarynyñ medeniýetinde, rowaýatlarynda, folklorynda we mifologiýasynda, ertekilerinde duş gelýän adatdan daşary mahluklaryñ biridir.Döw barada söz açylanda, häzir siziñ köpüñiziñ ýadyna heniz çagajykkañyz köp gezekler garry eneñizden diñ...
Ertekiler eýýamy
Ertekiler eýýamy
Gadym-gadym zamanlar ertekiler eýýamy tamamlanyp, Nuh döwründen bäri gan hem der bilen owkadyňy gazanmaly eýýam başlanypdyr. Emma adam oglunyň kalbynda çagalygynyň galyşy ýaly, biz mydama ertekiler eýýamynyň erteki däl-de, çyn bolmagyny isleýäris. Hernäçe aldasa-da, biz, gudratly kişileriň bardygyna ynanýary...
Nuhuñ eýýamy
Nuhuñ eýýamy...
Biz Allatagalanyň eradasy bilen dünýä giç geldik. Taýyn aşyň üstüne geldik. Magtymguly atamyz aýtmyşlaýyn, «çeşmesi içilmiş laýa sataşdyk». Birentek alymlaryň diýeni bolanynda bize çenli eýýäm dünýäde ahyrzaman bolup geçmelidi. Ýadyňyzda bolsa, hut geçen ýyl hem Ukrainada dünýäniň žurnalistlerini ýygnap bir ä...
Adam 8. Kämillik
Adam 8. Kämillik
Ynsanyň kämillik ölçegi gaýybylyga barabarlykdyr. Gaýybylyk belli bir medeniýetiň müňlerçe ýyllaryň dowamynda döreden, ol medeniýetiň çuňluklarynda ýatan gymmatlyklary – ýaşaýyş ukyplylyklarydyr. Bulara Günbatar pelsepeçisi K.Ýung nusgawynlar (arhetipler) diýip at beripdir. Nusgawynlar ruhy ewolýusiýanyň bütin çuňlug...
Adam 7. Aşyklyk
Adam 7. Aşyklyk
Aşyklyk menzili adamyň içki ruhy gymmatlyklarynyň içinde aýratyn orun tutýar. Yşka düşmek, aşyklyk beýik öwrülişikdir. Yşk ýöne bir ruhy-fiziologik ahwalat däldir. Yşk hatda ýöne bir ruhy-ahlak dereje hem däldir. Biziň milli ruhyýetimiziň we milli aňyýetimiziň gymmatlygy, ata-babalarymyzyň ruhy-aň gazanany hök...
Adam 6. Bagtyýarlyk
Adam 6. Bagtyýarlyk
Bagtyýarlyk menzili gapma-garşylyklaryň gutarnykly sökülýän hem-de diňe ajaýyp sypatlaryň ýüze çykýan, diňe gözellikleriň ýaşaýan menzilidir. Hut şu menzilde şahsyýet pes sypatlardan doly azat hala gelýär, kämillige tarap göni ýol başlanýar.Bagtyýarlyk bagtlylyk bilen edil bir zat däldir. Bagtlylyk – az ýa köp, ýö...
Adam 5. Azatlyk
Adam 5. Azatlyk
Azatlyk ahlak pelsepesiniň baş meselesidir. Çünki bu mesele adamyň özge jandarlardan tapawutlanýan tebigatyndan gelip çykýar. Mukaddes dini kitaplardaky Adam atanyň ýaradylyşyny gürrüň berýän rowaýat hemmäňize tanyşdyr. Men bu rowaýata tymsal hökmünde garaýaryn. Tymsal – rowaýatyň tutuş süňňünden gelip çykýan...
Adam 4. Takwalyk
Adam 4. Takwalyk
Takwalyk menzili – öz-özüň bilen ýüzbe-ýüzleşmek menzilidir. Özüň bilen ýüzbe-ýüzleşmek şahsyýetiň ruhy ösüşinde möhüm hem hökmany döwürdir. Ikiçäkligiň bu hili adamyň her bir janly-jandar ýaly ikileýinlik tebigatyndan gelip çykýar. Umumanam, dünýä akyldarlarynyň baryp örän gadymy wagtlarda akyl ýetirişlerine görä, k...
Adam 3. Kanagat
Adam 3. Kanagat
Söhbedi bir rowaýaty gürrüň bermekden başlaýyn.Gadymy döwürde iki dogan bir baýyň mülküni kärendesine alyp, gije-gündiz işläpdir, bugdaý ýetişdiripdir, özlerine degişli gallany doganlar deň iki paýlaşypdyrlar.Hasyl iki paýlanylan gününiň gijesi kiçi dogan ýarygijeler oýanypdyr: «Meniň doganym öýlenen, çagalary bar. Me...