Taryhy Beýhaky
"Tarih-i- Beýhaki"
Bu özboluşly we adaty däl täsin kitabyň awtory Abul-fazl Muhammet ibn al-Huseýn Beýhakidir. Ol 386 (996)-njy ýyl töwereginde Beýhakda dogulýar. Bu Horasanyň demirgazyk-günortasynda ýerleşýändir (häzirki Sabzewar, Eýran). Beýhaki 412 (1021)-nji ýylda, Gaznewidler döwletiniň gülläp ösüp başlan döwründe Gaznaşäherindä...
Sahawatly türkmen topragy hakynda
Sahawatly türkmen topragy hakynda
Ab-Ishak Ibrahim ibn Muhammet al-Farisi al- Istahri öz döwrüniň görnükli alymy. Ol X asyrda ýaşap geçipdir. Oňa degişli biografiki maglumatlar bize gelip ýetmändir. Takmynan 340 (915) – nji ýylda al-Istahri syýahatçy alym Abu Kasym ibn Haukal bilen duşuşýar. Haukalyň özi Bagdatda doglan. Demirgazyk A...
Dogan bolsañ dogryñy aýt!
Dogan bolsañ, dogryñy aýt!
Biz häzir örän galagoply döwürde ýaşaýarys. Wakalar dartgynly. Garaşylmadyk ýagdaýlar ýüze çykýär. Wakalar çüňňür oýlanmaga mejbur edýär. Jemgiýetde, adamlaryň aňynda nämeler bolup geçýär. Düşünmek isleýärsiň.Ömür boýy mukadddesdir öýdülip, diliňde sena edip gezen zatlaryň püçege çykarylyşyny göreňd...
Baky Kerbabaýew
Baky Kerbabaýew
Baky Kerbabaýew Berdi Kerbabaýewiň uly ogly. Ol indi ýarym asyr gowrak wagt bäri Botanika institutynda işleýär. Ilki aspirantura, soň uly ylmy işgär, sektor müdiri, direktoryň ylym baradaky orunbasary. Merkezi botanika bagynyň biregne on bäş ýyl direktory, häzirem institutda ylmy işgär. Biologiýa ylymlarynyň kandidaty...
Professor Çary Baýryýew
Professor Çary Baýryýew
«Adam başy daşdan gaty» diýipdir könelerimiz. Onuň başyna inen harasada, belki, başga biri bolan bolsady, döz gelmän ýaýaplardy, bükülerdi. Ykbalyň ters oýnuna gije-gündiz hesret çekip, dady-perýat ederdi. Ýöne biziň söhbetdeşimiz şol gara güýjüň öňünde ýaýaplamadam, bükülmedem, hesret çekip, dady-perý...
Legendar jandarlar
Legendar jandarlar
1. Döw
Döw näme ?
Döw ㅡ bu dünýäniñ ençeme halklarynyñ medeniýetinde, rowaýatlarynda, folklorynda we mifologiýasynda, ertekilerinde duş gelýän adatdan daşary mahluklaryñ biridir.Döw barada söz açylanda, häzir siziñ köpüñiziñ ýadyna heniz çagajykkañyz köp gezekler garry eneñizden diñ...
Ertekiler eýýamy
Ertekiler eýýamy
Gadym-gadym zamanlar ertekiler eýýamy tamamlanyp, Nuh döwründen bäri gan hem der bilen owkadyňy gazanmaly eýýam başlanypdyr. Emma adam oglunyň kalbynda çagalygynyň galyşy ýaly, biz mydama ertekiler eýýamynyň erteki däl-de, çyn bolmagyny isleýäris. Hernäçe aldasa-da, biz, gudratly kişileriň bardygyna ynanýary...
Nuhuñ eýýamy
Nuhuñ eýýamy...
Biz Allatagalanyň eradasy bilen dünýä giç geldik. Taýyn aşyň üstüne geldik. Magtymguly atamyz aýtmyşlaýyn, «çeşmesi içilmiş laýa sataşdyk». Birentek alymlaryň diýeni bolanynda bize çenli eýýäm dünýäde ahyrzaman bolup geçmelidi. Ýadyňyzda bolsa, hut geçen ýyl hem Ukrainada dünýäniň žurnalistlerini ýygnap bir ä...
Adam 8. Kämillik
Adam 8. Kämillik
Ynsanyň kämillik ölçegi gaýybylyga barabarlykdyr. Gaýybylyk belli bir medeniýetiň müňlerçe ýyllaryň dowamynda döreden, ol medeniýetiň çuňluklarynda ýatan gymmatlyklary – ýaşaýyş ukyplylyklarydyr. Bulara Günbatar pelsepeçisi K.Ýung nusgawynlar (arhetipler) diýip at beripdir. Nusgawynlar ruhy ewolýusiýanyň bütin çuňlug...
Adam 7. Aşyklyk
Adam 7. Aşyklyk
Aşyklyk menzili adamyň içki ruhy gymmatlyklarynyň içinde aýratyn orun tutýar. Yşka düşmek, aşyklyk beýik öwrülişikdir. Yşk ýöne bir ruhy-fiziologik ahwalat däldir. Yşk hatda ýöne bir ruhy-ahlak dereje hem däldir. Biziň milli ruhyýetimiziň we milli aňyýetimiziň gymmatlygy, ata-babalarymyzyň ruhy-aň gazanany hök...
Adam 6. Bagtyýarlyk
Adam 6. Bagtyýarlyk
Bagtyýarlyk menzili gapma-garşylyklaryň gutarnykly sökülýän hem-de diňe ajaýyp sypatlaryň ýüze çykýan, diňe gözellikleriň ýaşaýan menzilidir. Hut şu menzilde şahsyýet pes sypatlardan doly azat hala gelýär, kämillige tarap göni ýol başlanýar.Bagtyýarlyk bagtlylyk bilen edil bir zat däldir. Bagtlylyk – az ýa köp, ýö...
Adam 5. Azatlyk
Adam 5. Azatlyk
Azatlyk ahlak pelsepesiniň baş meselesidir. Çünki bu mesele adamyň özge jandarlardan tapawutlanýan tebigatyndan gelip çykýar. Mukaddes dini kitaplardaky Adam atanyň ýaradylyşyny gürrüň berýän rowaýat hemmäňize tanyşdyr. Men bu rowaýata tymsal hökmünde garaýaryn. Tymsal – rowaýatyň tutuş süňňünden gelip çykýan...
Adam 4. Takwalyk
Adam 4. Takwalyk
Takwalyk menzili – öz-özüň bilen ýüzbe-ýüzleşmek menzilidir. Özüň bilen ýüzbe-ýüzleşmek şahsyýetiň ruhy ösüşinde möhüm hem hökmany döwürdir. Ikiçäkligiň bu hili adamyň her bir janly-jandar ýaly ikileýinlik tebigatyndan gelip çykýar. Umumanam, dünýä akyldarlarynyň baryp örän gadymy wagtlarda akyl ýetirişlerine görä, k...
Adam 3. Kanagat
Adam 3. Kanagat
Söhbedi bir rowaýaty gürrüň bermekden başlaýyn.Gadymy döwürde iki dogan bir baýyň mülküni kärendesine alyp, gije-gündiz işläpdir, bugdaý ýetişdiripdir, özlerine degişli gallany doganlar deň iki paýlaşypdyrlar.Hasyl iki paýlanylan gününiň gijesi kiçi dogan ýarygijeler oýanypdyr: «Meniň doganym öýlenen, çagalary bar. Me...
Adam 2. Töwekgellik
Adam 2. Töwekgellik
Meniň gürrüň edýän menzillerim ruhy menzillerdir. Bular ruhy giňişlikdäki aralyklardyr, bu menzilleri geçmek hem sap ruhy hadysa, ruhy hereketdir. Ruhy giňişligiň tebigaty tebigy, maddy giňişlikdäki hadysalaryňkydan düýpgöter tapawutlydyr. Maddy giňişlige mahsus bolan ölçegler, maddy giňişlikdäki kanunlar...
Adam 1. Toba
Adam 1. Toba
Mukaddes Injilde hezreti Isanyň taglymatynyň – hristiançylygyň maňyz manysyny çugdamlaýan şeýle bir rowaýat getirilýär. Dogrusy, rowaýatam däl, hezreti Isanyň durmuşyndan bir pursat bu. «Men Musanyň yzy bilen geldim, emma meniň ýolum Musanyňkydan başgarakdyr» diýip wagyz edýän Isanyň ýanyna bir topar kişi gelýär. Olar bi...
Adam (Owwalky söz)
Adam (içki gymmatlyklar)
Owwalky söz
Pelsepeçillik hemişe meniň şahsyýet ýasawymyň esasy bir aýratynlygy boldy, pelsepe gözlegleri bütin ömrüme meniň täzeçillige we terlige ymtylyjy kalbymyň, meseleleri kesgitleýji we çözgütleri agtaryjy paýhasymyň hemişelik işi bolup geldi. Meniň ahlaky aňym kalbymyň bu ümmülmez ýaşaý...
Ýaşaýyş 8. Pelsepe
Ýaşaýyş 8. Pelsepe
Sungat – ruhuň howalalylygydyr.Ylym – paýhasyň zeminiligidir.Din – iki dünýäniň köprüsidir.Pelsepe – sungatyň, ylmyň, diniň özeninde ýatýan maňyzdyr.Pelsepe barlygyň düýp manylaryny teswirlemek bilen meşgullanýar.Pelsepesizem sungat mümkindir, emma bu hakyky sungat bolmaz.Pelsepesiz hem ylym mümkindir, emma bu uly...
Ýaşaýyş 7. Edep kämilligi
Ýaşaýyş 7. Edep kämilligi
Edebiýat Medeniýetiň esasy ýüze çykmalarynyň biri edebiýatdyr. Edebiýat sungatyň bir görnüşi, söz sungaty hasap edilýär. Ýewropada soňky dört ýüz ýylyň dowamynda edebiýat aň görnüşleriniň içinden saýlanyp, sungatyň hataryna geçdi. Munuň özi Günbatarda buržuaz jemgyýetiniň döremeginiň, Günbatar ruhunyň dünýe...
Ýaşaýyş 6. Ruhubelentligiñ akyl esasy
Ýaşaýyş 6. Ruhubelentligiñ akyl esasy
Ylym, ilkinji nobatda, bilimdir. Çünki ylym bilmegiň, akyl ýetirmegiň netijesinde kemala gelýär. Emma islendik bilim entek ylym däldir. Ylym – nazary bilimleriň ulgamydyr. Nazary bilim bolsa adamyň durmuş tejribesinden kemala gelmeýär. Durmuş tejribesi bolanda zatlaryň we hadysalaryň daşky ýüze ç...