Köp heleýlileriñ bagty bolarmy?
Köp heleýlileriñ bagty bolarmy?
(M. Atabaýew)
Öz şerigat işlerini bilmezlik we şu jüre aamlyk köp ýaman bolur, ol sebäpden ke, meniñ ýüregim köp işlerge, köp aýal almaklyga. Hemme adamlar, ýagny ogully-gyzly we akylly ýerinde aýally adamlar hem mestliklerine çydaman alsa bolurmy ýa-da bolmany perzentsiz adam alsa bolu...
Garaja Burunow (K. Tañrygulyýew)
Garaja Burunow
(1898-1964)
Altmyşynjy ýylda çagalar edebiýatyndan ylmy iş ýazyp başladym. Dissertasiýa üçin ilkinji gowy goşgyny hem gowy hekaýany gözläp ýörün. G. Burunowyñ ady bilen tebigat barada, çaga dilinde, ýeñil, sazlaşykly ýazylan ''Gazlar'' goşgusy ýadyma düşdi. Ony ikinji klasda okuw kitabyn...
Towşan Esenowa
Towşan Esenowa
(1915 - 1987)
Towşan Esenowa sowetler zamanynyñ türkmen zenanlarynyñ arasyndaky ilkinji şahyrdy hem ilkinji dramaturgdy. Ilki bilen, onuñ terjimehalyny gysgaça gürrüñ bereýin. Ol 1915-nji ýylda Kaka etrabynda dünýä inýär, başlangyç bilimi obalaryndaky mekdepde alýar. 1928-1932-nji ýyllarda Aşgabadyñ aýal-gyzlar...
Mäti Kösäýew (A. Çüriýew)
Mäti Kösäýew
Köpleriñ mähriban mugallymy, Türkmenistanyñ ylymda at gazanan işgäri Mäti Kösäýew, onuñ manyly ömri, köpgyrañly döredijiligi hakda näçe gürrüñ etseñ edip oturmaly. Onuñ geçen ýoluna ser salyp, ''Bäý-bä, adam başy ㅡ daşdan gaty'' diýleni dogry eken-ow. Durmuşyñ bu ýowuz şatylaryna ol nädip döz geldi-kä?'' diýeniñi duýma...
Türkmen aýallarynyñ zehini
Türkmen aýallarynyñ zehini
Köp aýallar her bir işlerde erkek adamlardan asgyn däldir. Okuwly aýallaryñ içlerinde her bir işleri her erkekden kem etmeýän köp akylly şägirtleri (?) köpdür. Aýallarymyz akylsyz bolsalar, günä özümizdendir. Ol sebäpden ke, biz olary ynsan hasap etmeýäs, okatmaýas. Elbetde, okuwsyz hiç bir iş ýola gitmez....
Galyñ jähtinden, ýagny ynsan söwdasy türkmenler arasynda (Muhammetguly Atabaý ogly)
Galyñ jähtinden, ýagny ynsan söwdasy türkmenler arasynda (Muhammetguly Atabaý ogly)
Gadym zamanda, birnäçe ýyl mundan owal baý-baýarlaryñ elinde köp gullar bolarmyş. Şol gullary eýeleri satsa satarmyş, öldürse we her zat etse, eýesiniñ ygtyýary ýetermiş we gullarynyñ hiç bir sorag-idegi bolmazmyş. Şu wagt şol zamanlar...
Hemme işlerde türkmenler başga milletden gaýradyr (Muhammetguly Atabaý ogly)
Hemme işlerde türkmenler başga milletden gaýradyr
Men köp pikirler çekdim, biziñ türkmenler arasynda näme iş bardyr ke, ökde we öñde bolsun başga milletlerden diýip. Şu jüre ökde we öñde hiç bir iş tapabilmedim. Adamlar, eger bilseñiz we men ýañlyş diýsem, aýdyñ. Ýañlyşmaz hiç bir iş etmedik adam. Hudaý Tagaladan başga ynsan...
Täze çykan türkmen okuwy
Täze çykan türkmen okuwy
Şagadamda gamgyn bolup oturan wagtym maña gürrüñ berdiler: ''Çelekende ýomutlar aralarynda 60-dan köpräk gyz we gelinler täze okuw düzgüni bilen okap, hat ýazmakny we pozmakny ögrenýäler'' diýip. Gam-gussa ýadymdan çykyp, ýüregim para-para açylyp, derýanyñ ortasyga, Çelekene gitmäge howlukma başladym....
Täze okuw düzgüni (Muhammetguly Atabaýew)
Täze okuw düzgüni
Her söz geplenende, agyzdan owaz çykar. Şo owazga görä hat hem ýazylar. ''Elip'', ''biý'' musulman harplarynyñ atlarydyr. Emma okulgan wagtyda başga jüre atlanur. Meselem, Atabaý adyda ilki owazy ''a'' eşidilse, onsoñ ''t'', onsoñ ýene ''a'', ýene ''b'', ýene ''a'', ýene ''ý'', eşidilişine görä hem okaýalar we ýazýa...
Okuw we türkmen mekdepleri (Muhammetguly Atabaý ogly)
Okuw we türkmen mekdepleri
Hudaý Tagala dünýäni ýaradandan bäri okuw, ylym, emel we jüre işler gün-günden ileri gidýändir. Her bir işler bir duran ýerinde durman üýtgeşilýändir.
Hemme dünýädäki milletler bir-birinden bilmedik hünär w ylymlaryny ögrenip we ýetmedik zatlaryny ýetirip, her bir işlerde bir-birlerinden ökde we öñe...
Ýazyjy Muhammetguly Atabaý ogly
Ýazyjy Muhammetguly Atabaý ogly
Türkmen edebiýatynyñ taryhynda XIX asyryñ ahyrlaryndan XX asyryñ otuzunjy ýyllaryna çenli bolan döwürde dowam eden jeditçilik (täzeçillik) akymynyñ meşhur wekilleriniñ biri Muhammetguly Atabaý ogly 1885-nji ýylda şol wagtky Zakaspiý oblastynyñ Aşgabat uýezdiniñ Durun pristawlygynda (häzirki Ahal welaýa...
Günbatar Ýewropada feodal gatnaşyklarynyň ýüze çykmagy
Günbatar Ýewropada feodal gatnaşyklarynyň ýüze çykmagy
Rim imperiýasynda gul eýeçilik gurluşynyň dargap baş lamagy. Rim imperiýasynda ekerançylyk, senetçilik we söwda ösen- di. Iri gul eýeçilik hojalygy önüm öndürmäge ukyplydy. Ortaýer deňzinde daşary söwda gatnaşyklary ösen derejelere ýetipdi. Emma eýýäm III asyrda imperiýa...
Köneürgenç rowaýatlary -3
KUBRANYŇ KÖLI
Şeýh Nejmeddin Kubranyň ady Ürgençde doga ýaly görülýärdi. Ýogsam näme, ol hem edil Ibn Sina, Beruni, Muhammet al Horezmi ýaly Ürgenjiň bagtyna gonan ajaýyp ýyldyzlaryň biridi ahyry. Ýiti paýhasy, çakdanaşa ylymlylygy üçin soltanada hem onuň sarpasy uludy. Şonuň üçin hem Ürgendçdäki ähli alymlaryň, şahyrlaryň ki...
Köneürgenç rowaýatlary -2
MERDIŇ GÖZÝAŞY
Horezm şalarynyň biri erbet näsaglady. Kesel halys basmarlap, şanyň jany bogazyna geldi. Ahyry ol ýurduň ähli tebiplerini ýygnap ölüme buýurmagy ýüregine düwdi. Baş wezire pkirini ýaňzytdy hem:
-Gudraty güýçli hökümdar. Hekimleri ýene bir ýygnaly. Belki bir zat tapaýadylar-diýdi.
Şol pursatyň özünde çaparlar, jar...
Köneürgenç rowaýatlary
KÖNEÜRGENÇ
Ak sakgally, ýüzi peşeneli ýaşuly hasasyny ýere diräp, skameýkada otyr. Köçeden geçýän maşynlaryň yzy üzülenok.
-Baba, näme üçin biziň şäherimize «köne» diýýärler? Onuň nämesi köne?
-Ýok, oglum, biziň şäherimiz täze. Görýäňmi, heý, köne zat barmy? Köne zat bolsa derrew aýryp, täzesini gurýarla...
Gadymy Eýran Jahan taryhynda onuň orny we ähmiýeti
Gadymy Eýran Jahan taryhynda onuň orny we ähmiýeti
Eýran ýeriniň üstüni esasan daglar eýeleyär. Ýurduň demirgazyk bölegni Elbrus dag ulgamy tutýar. Ondan gündogara türkmen Horasan (Köpetdag) daglary uzalyp gidýär. Demirgazyk- günbatardan, günorta – gündogara Zagros dag gerişeri ýaýlyp ýatyr. Ýurduň merkezinde ägirt uly meýdany ekeran...
Ejekejan (erteki)
Ejekejan
Biyri barmyş, biyri ýokmyş. Öñler bir garyyp adam barmyş. Onuñ bir gyzy bilen bir ogly barmyş. Gyzynyñ ady Ejekejan, oglunyñ ady Baýmyratmyş. Bir gün olaryñ gapysyna bir saýyl gelip, iymäge zat diläpdir. Garyp adam oña:
-Kömek etmäge zadym ýok, arpa-bugdaýym bolmady- diýär.Saýyl:
-Gyzyñ öldürip arpa, og...
Türkmenler imperializm zamanynda (Mehmet Saraý)
Türkmenler imperializm zamanynda
Türkmen halkynyñ we onuñ Russiýa imperiýasyna birikdirilişiniñ taryhy
Türkmenistan, onuñ ýurdy we ilaty(1)
Türkmen halky, onunjy we on birinji asyrlarda yslam dinini kabul etmezinden öñ, ''oguz'' ady bilen tanalyp, Amyderýanyñ, Kaspi deñziniñ, Owgan Türküs...
Çagalykda jyns agzalarynyň ösüşi we jyns taýdan ýetişýän döwrüniň fziologiýasy
Çagalykda jyns agzalarynyň ösüşi we jyns taýdan ýetişýän döwrüniň fziologiýasy
Ýaş döwürleri. Halkara simpoziumy (Moskwa, 1965) gyzjagazlaryň ösüşinde indiki döwürleri tapawutlandyrmagy hödürledi: bäbeklik döwri (1-10 gün), süýt emýän döwri (10 gün – 1 ýaş), irki çagalyk (1-3 ýaş), ilkinji çagalyk (4-7 ýaş), ikinji çagalyk (8-11 ýaş)...
Türkmenistanda gyzjagazlara we ýetginjeklere berilýän ginekologiki kömegiň gurnalyşy
Türkmenistanda gyzjagazlara we ýetginjeklere berilýän ginekologiki kömegiň gurnalyşy
2008 ýylyň ýanwar aýynyň 14-ne TSG we DS Ministri „Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamynda ýetginjekleriň gullugyny kämilleşdirmek barada“ № 10 buýruk çykardy. Bu buýrukdan ugur alyp, çagalara we ýetginjeklere ginekologiki kömek bermeginde dispanser...