• XIII asyrda oýlanyp tapylan goşa giriş hasaba alyş ulgamy, söwda bilen meşgullanýanlara üpjün edijiler we müşderiler bilen geleşiklere gözegçilik etmek we işgärleriň işini barlamak üçin serişdeleri üpjün etdi (ýagny ilkinji içerki gözegçilik.)

• Taryhy ýazgylar içerki auditorlaryň XV asyrdan ozal ulanylandygyny görkezýär. Patyşalar ýa-da täjirler tarapyndan işleýän bu auditorlar ogurlygy, galplygy we beýleki bikanun zatlary ýüze çykarmak ýa-da öňüni almak üçin jogapkärçilige çekildi. Düzgünsizlikleri ýüze çykarmak we öňüni almak üçin wezipeleri bölmek, garaşsyz barlamak we sorag etmek (ýagny - audit) ýaly gözegçilik usullary şol döwürde döräpdir. Şeýlelik bilen, gözegçilik bahalandyrmasy we galplyklary ýüze çykarmak içerki auditiň kökleri hökmünde belli boldy.

• Senagatyň we söwdanyň ösmegi bilen gözegçilik usullary we gözegçilik usullary hem ösdi. Bu usullar, senagat rewolýusiýasy döwründe Angliýadan ABŞ-a göçdi. Gözegçilik arkaly dolandyryş gözegçiligi 20-nji asyra çenli dowam edipdi.

• 1941-nji ýylda ABŞ-nyň Nýu-Yorkork şäherinde içerki gözegçilik barlagçylary instituty (IIA) içerki auditorlaryň uly bolmadyk topary tarapyndan döredildi. Topar, dürli kärhanalarda we pudaklarda işleýändiklerine garamazdan, işlerinde köp umumylyklarynyň bardygyny ykrar etdiler.

• Içerki gözegçilik hünäri Ikinji jahan urşundan soň dolandyryş ylmynyň ösüşi bilen yzygiderli ösdi. Içerki auditiň esasy nazaryýetiniň köpüsi dolandyryş konsaltinginden we jemgyýetçilik hasapçylyk hünärlerinden alnan. ABŞ-nyň Sarbanes-Oksli 2002-nji ýyldaky kanunynyň durmuşa geçirilmegi bilen içerki audit has göze ilýän, hormatlanýan we has gymmatly bolansoň, hünäriň ösüşi çaltlaşdy.

Sorag-jogap, bank tarapyndan 4 years ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir