Ag­ta­ryş

Müň­ler­çe ýyl mun­dan ozal iki filosof Li­wa­nyň dag eň­ňit­le­rin­de bi­ri-bi­ri­ne ga­bat ge­lip­dir­ler.
– Ni­rä ug­ra­dyň? – di­ýip, ola­ryň bi­ri­si so­rap­dyr. Beý­le­ki­si oňa şeý­le jo­gap be­rip­dir:
– Men ju­wan­ly­gyň çeş­me­si­ni göz­le­ýän, me­niň bil­şi­me gö­rä, ol şu da­gyň ge­riş­le­rin­den ço­gup çyk­ýar. Meniň okan ga­dy­my ki­tap­la­rym­da bu çeş­me ba­ra­da gür­rüň goz­ga­lyp, onuň edil gül ýa­ly Gü­ne sary uza­ýan­dy­gy ba­ra­da ag­zal­ýar.
– Siz nä­me göz­le­ýär­si­ňiz?
– Men ölü­miň syr­la­ry­ny agtarýaryn – di­ýip, bi­rin­ji dil­le­nip­dir.
Iki filosof bi­ri-bi­ri­ni uly ylym­dan paý be­ril­män­lik­de, ru­hy kör­lük­de aýyp­lap, boş je­del­le­şip ug­rap­dyr­lar.
Filosoflar ses­le­ri­ne bat be­rip du­rkalar, ola­ryň de­ňin­den öz oba­syn­da sa­da adam hök­mün­de ta­nal­ýan ýo­lag­çy ge­çip bar­ýan eken. Ol iki ada­myň bir zat ba­ra­da göç­gün­li je­del­leş­ýän­di­gi­ni eşi­dip, aýak çe­kip­dir. Soň­ra ol iki­si­niň hem ge­tir­ýän de­lil­le­ri­ne gulak goýup, ola­ra golaý ba­ryp, şeý­le di­ýip­dir:
– Dost­lar, gör­ýän we­lin, iki­ňiz hem, bir fi­lo­so­fi­ýa mek­de­bi­ne de­giş­li öýd­ýän, çün­ki si­ziň iki­ňi­zem, di­ňe dür­li söz­ler bi­len şol bir zat hak­da söz açýarsyňyz. Si­ziň bi­ri­ňiz ju­wan­ly­gyň çeş­me­si­ni göz­le­ýän bolsaňyz, beý­le­ki­ňiz ölü­miň syr­la­ry­ny ag­tar­ýar­sy­ňyz. Olar as­ly­ýe­ti­ne se­re­de­niň­de, bi­ri-bi­rin­den aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly bo­lup, olaryň her biri ýe­ke-täk bi­te­wi zat hök­mün­de si­ziň aňy­ňyz­a or­na­şyp­dyr.
– Hoş ga­lyň, akyl­dar­lar – di­ýip, nä­ta­nyş ýo­la dü­şüp­dir. Olar­dan bi­raz arany açyp, hoş­gö­wün­li­lik bi­len gü­lüp goý­be­rip­dir.
Iki filosof sä­hel­çe wagt üm­süm­lik­den soň­ra, bi­ri-bi­ri­niň ýü­zü­ne se­re­di­şip, gül­mä­ge baş­lap­dyr­lar.
– On­da nä­me?! – di­ýip, ola­ryň bi­ri ses­le­nip­dir: – Ýör, on­da bi­le­lik­de göz­lä­li!

Ter­ji­me eden Ýe­gen­mäm­met Taý­ly­ýew,