Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär. Science žurnalynda çap edilen barlagyň jikme-jiklikleri sagownikler (Cycadales) we olaryň tozanlandyryjylary, ýagny Rhopalotria furfuracea tomzaklary bilen işleýän alymlar tarapyndan berildi. 200 million ýyllap tomzaklar tarapyndan tozanlandyrylýan sagownikler öz gozalaryny gyzdyrýarlar. Öň bu ýylylyk ysy bugartmaga ýa-da sowukdan goranmaga kömek edýändir diýlip çak edilýärdi. Şeýle-de bolsa, barlagyň awtorlary ýylylygyň özüniň nawigasiýa maýagy hökmünde hyzmat edýändigi baradaky gipotezany öňe sürdüler. Geçirilen synaglar gozalaryň biologik sagada laýyklykda gyzýandygyny we krahmaly ýakmak arkaly olaryň temperaturasyny daşky gurşawyňkydan 10°C-den gowrak ýokarlandyrýandygyny görkezdi. Tomzaklar ýalňyşsyz gozalaryň gyzdyrylan 3D modellerini saýlaýardylar we hatda ysyň täsiri aradan aýrylanda-da, sowuk mulýažlara üns bermeýärdiler. Mör-möjekleriň anatomiýasynyň seljermesi olaryň murtjagazlarynda ýöriteleşdirilen sensorlaryň bardygyny ýüze çykardy. Molekulýar biologlar mör-möjekleri ýylylyga duýgur edýän termoreseptor belogyny kodlaýan TRPA1 genini tapdylar. Barlagçylar infragyzyl aragatnaşygyň dinozawrlar döwründe esasy strategiýa bolandygyny, ýöne reňk pigmentlerini öndürmegiň hemişelik ýylylyk bölüp çykarmakdan energiýa taýdan has tygşytly bolandygy sebäpli, wagtyň geçmegi bilen bu usulyň ornuny gülli ösümliklere berendigini hasaplaýarlar.

Täzelikler, Ata Watan tarapyndan 2 hours ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir